งบแสดงฐานะการเงิน หรืองบดุล (Financial Statements) คือ รายงานทางการเงินที่สำคัญในการบอกสถานะการเงินขององค์กรหรือธุรกิจในช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง ณ วันสิ้นรอบบัญชี ซึ่งดำเนินการโดยนักบัญชีในองค์กร หรือสำนักงานบัญชีที่ว่าจ้างในการทำหน้าที่ปิดงบการเงิน งบแสดงฐานะการเงินช่วยให้ผู้บริหารและผู้เกี่ยวข้องในองค์กรสามารถตรวจสอบและประเมินผลการดำเนินงานและสภาพการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ
งบแสดงฐานะทางการเงินนั้นประกอบด้วยสามส่วนสำคัญที่สุดคืองบแสดงฐานะทางการเงิน งบกำไรขาดทุน งบกระแสเงินสด งบแสดงการเปลี่ยนแปลงของเจ้าของ และหมายเหตุประกอบงบการเงิน ซึ่งช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถตรวจสอบสภาพการเงินและผลประกอบการทางการเงินขององค์กรได้
งบแสดงฐานะทางการเงิน มีส่วนประกอบอะไรบ้าง
สินทรัพย์ (Assets)
งบแสดงฐานะทางการเงินเป็นส่วนสำคัญที่เจ้าของธุรกิจจำเป็นต้องอ่าน เพราะงบแสดงฐานะทางการเงินนี้สามารถบอกได้ว่าธุรกิจมีสถานะการเงินเป็นอย่างไร จากการดูสินทรัพย์ หนี้สิน และทุนว่ามีอยู่เท่าไหร่ ซึ่งงบแสดงฐานะทางการเงินนี้สำคัญไม่แพ้กับงบกำไรขาดทุน โดยงบแสดงฐานะทางการเงินจะมีส่วนประกอบอยู่ 3 ประเภท นั่นก็คือ
สินทรัพย์เป็นส่วนหนึ่งของงบแสดงฐานะการเงินที่แสดงจำนวนของทรัพยากรที่องค์กรครอบครอง ส่วนสำคัญของสินทรัพย์ประกอบด้วย
- สินทรัพย์หมุนเวียน เป็นสินทรัพย์ที่มีสภาพคล่องสูงเปลี่ยนแปลงเป็นเงินสดได้รวดเร็ว เช่น เงินสดและเงินฝากธนาคาร ลูกหนี้การค้าสินค้าคงเหลือ
- สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน คือสินทรัพย์ที่มีสภาพคล่องน้อย ไม่สามารถเปลี่ยนเป็นเงินสดได้ในระยะเวลาอันสั้น ส่วนใหญ่ใช้ในกิจกรรมธุรกิจเป็นเวลานานโดยเปลี่ยนเป็นเงินสดไม่ได้ภายในระยะเวลา 1 ปี เช่น อสังหาริมทรัพย์เครื่องจักรและอุปกรณ์ รถยนต์ เป็นต้น
หนี้สิน (Liabilities)
หนี้สินเป็นส่วนหนึ่งของงบแสดงฐานะการเงินที่แสดงยอดรวมของหนี้ที่องค์กรต้องชำระคืนในอนาคต หนี้สินแบ่งออกเป็น หนี้สินหมุนเวียน คือหนี้ที่ต้องชำระภายในระยะเวลาสั้น เช่น เจ้าหนี้ค้างจ่ายและเงินกู้ระยะสั้น และหนี้สินระยะยาว คือหนี้ที่ต้องชำระในระยะเวลายาวนาน เช่น สินเชื่อระยะยาว
ส่วนของผู้ถือหุ้น (Shareholders’ Equity)
ส่วนของผู้ถือหุ้นคือส่วนคงเหลือในสินทรัพย์ขององค์กรหลังจากหนี้สินออกแล้ว โดยจะแบ่งเป็นสองส่วนคือ
- ทุนที่ออกและชำระแล้ว คือ ทุนของเจ้าของที่เข้ามาลงทุนในกิจการโดยต้องใส่ทุนขั้นต่ำ 25% ของมูลค่าทุนที่จดทะเบียน
- กำไรสะสม คือจำนวนกำไรจากการดำเนินงานที่สะสมตั้งแต่เริ่มต้นธุรกิจจนถึงปัจจุบัน
วิธีการอ่านงบแสดงฐานะทางการเงิน
สมการการคำนวณงบแสดงฐานะทางการเงินคือ
สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของผู้ถือหุ้น
โดยหนี้สินและส่วนของผู้ถือหุ้นควรจะต้องมีค่าเท่ากับสินทรัพย์เสมอ ซึ่งธุรกิจควรมีสินทรัพย์มากกว่าหนี้สิน และหากอยากรู้ว่าธุรกิจมีรายได้เพิ่มขึ้นหรือไม่ ก็สามารถนำตัวเลขไปเปรียบเทียบกับงบการเงินในปีก่อน ถ้าตัวเลขเพิ่มขึ้นแสดงว่า ธุรกิจมีการเติบโตขึ้น
ตัวอย่างงบแสดงฐานะทางการเงิน
งบแสดงฐานะทางการเงินเป็นประโยชน์ต่อธุรกิจอย่างไร
งบแสดงฐานะการเงินเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการตัดสินใจทางธุรกิจ เนื่องจากสามารถให้ข้อมูลที่มีประโยชน์เกี่ยวกับสภาพการเงินขององค์กรให้ผู้บริหารตัดสินใจในด้านต่างๆ ได้อย่างมีระบบ ตัวอย่างเช่น
เห็นภาพรวมการเงินขององค์กร
ผู้บริหารสามารถใช้งบแสดงฐานะการเงิน เพื่อตรวจสุขภาพการเงินในปัจจุบัน พร้อมวางแผนการเงินในอนาคต เช่น การกำหนดงบประมาณรายรับ-รายจ่าย การวางแผนการลงทุน หรือการกู้ยืมเพิ่มเติม เพื่อให้องค์กรมีสภาพการเงินที่มั่นคงในระยะยาว
วิเคราะห์ความสามารถในการหาเงินและชำระหนี้ของธุรกิจ
ผู้บริหารสามารถใช้งบแสดงฐานะการเงินเพื่อประเมินประสิทธิภาพทางการเงินขององค์กรได้ เช่น กำไรสุทธิ ความสามารถในการชำระหนี้ จากนั้นนำไปพัฒนาแผนกลยุทธ์ทางการเงิน เพื่อปรับปรุงสภาพการเงินและเพิ่มประสิทธิภาพในด้านต่างๆ การวิเคราะห์นี้สามารถช่วยให้ผู้บริหารทราบถึงความเสี่ยงทางการเงินขององค์กร ช่วยในการพิจารณาลดหนี้สิน หรือการเพิ่มทุนของผู้ถือหุ้นเพื่อลดความเสี่ยงในการจ่ายเงินคืนหนี้และเพิ่มความมั่นคงในการดำเนินธุรกิจ
สร้างความน่าเชื่อถือขององค์กร
ช่วยให้ผู้ที่มีส่วนสนับสนุนหรือผู้ที่ต้องการลงทุนจากภายนอกสามารถทราบถึงสถานะการเงินขององค์กรในเบื้องต้นได้ โดยสามารถตรวจสอบได้ว่าองค์กรมีสินทรัพย์ หนี้สิน หรือมีกำไรในแต่ละปีจำนวนเท่าไรหรือหากเป็นสถาบันทางการเงินก็ช่วยให้ประเมินความสามารถของธุรกิจได้ว่ามีความสามารถในการชำระหนี้คืนได้หรือไม่ หากมีการพิจารณาให้สินเชื่อ
การทำงบแสดงฐานะทางการเงินถือว่าเป็นสิ่งสำคัญที่จะชี้ว่ากิจการมีหนี้สิน ทรัพย์สินเท่าไหร่ และยังทำให้มองเห็นกำไร-ขาดทุนของธุรกิจเพื่อนำไปทำแผนพัฒนาธุรกิจได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งการใช้ StatementPro สามารถช่วยรวบรวมข้อมูลรายการเดินบัญชีทั้งหมดจากหลายธนาคารได้รวดเร็วภายใน 3 นาที พร้อมข้อมูลที่ถูกต้องแม่นยำ 100% ช่วยให้นักบัญชีทำบัญชีได้รวดเร็ว รู้ถึงกำไร-ขาดทุนของธุรกิจ รวมถึงช่วยลดข้อผิดพลาดในการทำงบแสดงฐานะทางการเงินอีกด้วย
